IMPRESJONIZM
Nowy kierunek artystyczny nazwany został impresjonizmem od wystawionego w roku
1872 przez Claude Monet obrazu o tytule "Impresja - wschód słońca". Impresjonizm
pojawił się we Francji w twórczości kilku malarzy, którzy założyli własne ugrupowanie
i wspólnie wysyłali prace na wystawy. Niektórzy, zaprzyjaźnieni ze sobą, spotykali
się w Cafe Guerbois, ale w swojej twórczości każdy z nich prezentował odmienną
osobowość i metody. Do grupy tej należeli : Edouard Manet, Claude Monet, Auguste
Renoir, Camille Pissarro, Edgar Degas i Alfred Sisley. Słowo "impresja "oznacza
"wrażenie" i to właśnie ono było tym, co impresjoniści pragnęli oddać w swojej
sztuce. Zwracali się ku wrażeniom wzrokowym jakich doznawali patrząc na
krajobrazy, ludzi i przedmioty. W obrazach impresjonistów zaobserwować można
nową formę postrzegania świata. Zwracają oni uwagę na ulotność efektów światła
słonecznego, ich migotanie w powietrzu, wydobywali odcienie kolorów prawie
niezauważalne w naturze. Zauważyli oni, że kolor ulega zmianie w zależności od
pory dnia i odtwarzali go w nieskończonej ilości odcieni. Zwrócili też uwagę na fakt,
iż światło rozszczepia każdy kolor na ogromną ilość różnobarwnych cząsteczek.
Dlatego uznali, iż błędem jest malowanie płaszczyznami, ponieważ tak naprawdę
nie istnieją one w przyrodzie. Niebo w jednej chwili jest błękitne, a w następnej
może być żółte. Ponadto odtworzyć pragnęli osobiste nastroje, wrażenie chwili, jej
ulotność. Obrazy impresjonistów wymagają umiejętności skonstruowania obrazu z
podanych przez malarza elementów. Dlatego też współcześni impresjonistom nie
umiejący tego dokonać, długo nie mogli zaakceptować tego kierunku. Ich obrazy
skonstruowane są w głównej mierze z drobnych plamek, smużek i kreseczek
położonych na całej powierzchni płótna, sprawiających często wrażenie, że zostały
położone przypadkowo, bez jakiegokolwiek zamysłu. Najlepsze prace Moneta,
Renoira i innych impresjonistów powstały w latach 70- ych XIX wieku. Wzbogacając
malarskie środki wyrazu, impresjoniści nadali pewne określone znaczenia pojęciom
światła, powietrza, barwy i całej zmieniającej się natury. Koloryt otaczającego ich
świata wyrażali barwami widma słonecznego lub płatków kwiatów. W ich malarstwie
pojawia się nieznany dotychczas pierwiastek liryczny, artystyczna intuicja, elementy
irracjonalne i podświadome. Był to olbrzymi krok do przodu w rozumieniu świata,
będący także wynikiem rozwoju w sztuce europejskiej trwającego od czasów
renesansu. Impresjoniści zwrócili uwagę na dekoracyjne wartości malarstwa oraz
na odczucia artysty. Rysunek zaczyna pełnić odtąd rolę raczej symbolu
artystycznego. Z czasem do grupy impresjonistów przyłączyli się studenci z
Akademii Suisse: Edgar Degas, Paul Cezanne, Armand Guillaumin i Berthe
Morrisot.W latach 1874 -1886 impresjoniśi urządzili w sumie 8 wystaw będących
manifestacją twórczości ich szkoły. Bezpośrednią kontynuacją malarstwa
impresjonistycznego było malarstwo neoimpresjonistyczne stworzone przez
Georgesa Seurata. Grupa neoimpresjonistów skupiona była wokół Salonu
Niezależnych organizowanego od roku 1884. Należeli do niej oprócz wspomnianego
Seurata Camille Pissarro, Paul Signac, Charles Angrand i Albert Dubois-Pillet.
Częściowo stosowali ich techniki Paul Gauguine, Van Gogh i Henry Tolouse Lautrec.
Z czasem przyłączają się do nich artyści belgijscy i włoscy. Neoimpresjoniści
uważali, że impresjoniści nie stosowali się do naukowo potwierdzonyh praw
optycznych, lekceważyli kompozycję i odrealniali rzeczywistość. Sami opierali się
na scientyźmie i pragnęli stworzyć malarstwo podporządkowane ścisłym regułom
naukowym. Dążyli do oddania w sposób możliwie najwierniejszy jaskrawości światła.
Uważali za słuszne korzystanie tylko z czystych barw widma, a ich zestawienia
określane były przez prawa naukowe. Harmonię kompozycji pragnęli osiągnąć
opierając się na stosunkach liczbowych.Obraz jest dla nich wartością autonomiczną
tak samo jak barwy, a przedmioty sprowadzone zostają do form geometrycznych.
Neoimpresjonizn silnie oddziaływał na Nabistów, Kubistów i niektórych futurystów,
był zapowiedzią nowatorskich eksperymentów sztuki XX wieku.