SZTUKA PREHISTORYCZNA
Terminu prehistoria używamy na określenie sztuki epoki lodowcowej i epok
późniejszych.Prawdopodobnie na powstanie pozątków sztuki wpływ miało wrodzone
człowiekowi poczucie symetrii, które spowodowało, że narzędzia - siekiery i noże
przyjmowały z czasem kształt coraz to bardziej symetryczny. Pierwsze zabytki
twórzości artystycznej pochodzą sprzed 50 000 lat. Są to pokryte nacięciami
kamienne płytki i kości. Natomiast między 25 a 10 tysiąciem istniały już dzieła
sztuki na wysokim poziomie artystycznym, mianowicie malarstwo jaskiniowe i
rzeźba. Najpiękniejsze zabytki malarstwa pochodzą z grot Francji i Hiszpanii.
Malowidła pochodzące z groty Lascaux przedstawiają przede wszystkim zwierzęta:
tury, konie, reny, malowane glinkami, kredą i węglem. Są to malowidła dojrzałe,
w których zastosowano szereg środków artystycznych t.j. rozproszenie kształtu,
roztarcia czy kropkowania. Podkreślano również ruch i psychikę zwierzęcia.
Rysunki kuto również w skale i kontur wypełniano farbą, której podstawowym
składnikiem była ochra. Podobne malowidła odnaleziono w Hiszpanii w grocie
Santander. Człowiek pierwotny wierzył, że utrwalając na ścianie skalnej postać
zwierzęia przejmuje nad nim władzę, przez co będzie mu znacznie łatwiej je
upolować. Ponadto, człowiek pierwotny wierzył, iż siła zwierzęcia jest większa
od ludzkiej, stąd kult zwierząt, sił psychicznych i seksualnych. Najwcześniejsze
rysunki przedstawiane były za pomocą kreski i schematycznego konturu, z czasem
jednak pojawiła się plama barwna, która uległa stopniowemu zróżniowaniu.
Sposób przedstawiania postaci zmierzał do coraz większego realizmu, pojawił
się walor, czyli oznaczanie stopnia jasności danej farby. Z czasem w rysunkach
skalnych występuje oraz więcej szczegółów. Inną formą sztuki jaka pojawia się
jeszcze w paleolicie jest rzeźba. Odnaleziono bowiem zarówno w Azji jak i Europie,
wiele figurek kobiecych o przesadnie przedstawionych cechach płciowych.
Figurki te związane były z kultem płodności. Najsłynniejsza jest tzw. Wenus z
Willendorfu wykonana z kamienia, znaleziona na terenach obecnej Austrii. Inną
znaną figurką jest Wenus z Laussel. Z epoki neolitu (okres 10 000 do 6 000 lat
p.n.e.) zachowały się malowidła na skałach Hiszpanii. Przedstawiają one sceny z
życia codziennego. Olbrzymie skupiska malowideł odnaleziono również na Saharze.
Wysokim poziomem artystycznym odznaczają się sceny tańca, pochodzące z gór
Hoggar. W VII tysiąleciu p.n.e. powstała również do ceramiki i tkactwa. Od 4500 lat
p.n.e. w ceramice zwanej Sialk, pochodzącej z obszarów obecnego Iranu,
występują już wzory geometryczne i roślinne. Występowała wówczas ceramika
ryta, kłuta i malowana. Malarstwo skalne w epoce neolitu rozwijało się. Przykładem
tego są obrazy z życia Ligurów, odnalezione w Val Camonica. Pojawia się w nich
perspektywa i proporcje, oraz narracyjność. Możemy tu zobaczyć sceny walk i
polowań, chaty, wozy, wojowników i modlitwę o wschodzie słońca. Na Syberii, oraz
nad Leną również często spotyka się obrazy rzeźbione na skałach, zwrócone ku
południowi co miało związek z kultem słońca. Interesująca jest również kultura z
czarnoziemu ukraińskiego, wytworzyła ona bardzo ciekawą ozdobną ceramikę.
W rzeźbie neolitycznej znalezione zostały również posągi bóstw - idoli. Mają one
uproszczone, nie kojarzące się z postacią ludzką kształty. Większości odkryć
dzieł sztuki prehistorycznej dokonano w ostatnim stuleciu. Zmieniły one poglądy
na dzieje sztuki zarówno wśród artystów, jak i jej historyków.